Dlaczego liście zmieniają kolor na jesień?

Liście są zielone dzięki temu, że posiadają zielony barwnik- CHLOROFIL.

Chlorofil wychwytuje  światło słoneczne i umożliwia roślinom wytwarzanie pokarmu (w procesie fotosyntezy)

Oprócz zielonego barwnika w liściach znajdują  się też inne barwniki (czerwone, żółte, zielone), które w lecie są niewidoczne, bo przykrywa je zielony barwnik, którego jest najwięcej. 

Jesienią (w naszym klimacie) gdy słońca jest coraz mniej a temperatury coraz niższe,  dzień błyskawicznie się skraca, a wraz z nim do liści docierają coraz to mniejsze ilości promieni słonecznych, drzewa muszą przygotować się na najbardziej niesprzyjający okres w roku. Przestają produkować chlorofil, bo jest za mało światła. Wtedy ujawniają się inne barwniki, które do tej pory były zdominowane przez chlorofil

Zielony barwnik nie jest wykorzystywany,  rozkłada się lub rośliny „wycofują” bardzo cenny chlorofil z przeznaczonych na straty liści do łodyg i korzeni , przez co drzewa zaczynają wytwarzać antocyjany i zaczynają być widoczne pozostałe barwniki- wtedy to liście stają się żółte, pomarańczowe, czerwone, brązowe...


 i z czasem opadają na ziemię.


Co zrobiliśmy by to sprawdzić?


Zebraliśmy liście różnej barwy i rozdzieliliśmy je..





W moździerzu kolejno rozcieraliśmy liście każdej barwy (można najpierw je ususzyć, co ułatwi cały proces wydobywania barwników)



powstałe "papki" umieściliśmy w kieliszkach i zalaliśmy spirytusem (można użyć acetonu i zakręcić, by nie wdychać oparów)
odstawiliśmy to na cały dzień 



następnie do każdego kieliszka włożyliśmy kartkę- powinniśmy włożyć filtr do kawy, ale nie mieliśmy
przez to nie wyszła nam chromatografia ..... (warto popróbować z różnymi kartkami, najlepiej kredowymi, grubszymi itd) 

Powodzenie doświadczenia zależy przede wszystkim od rodzaju papieru, musi mieć on  jak najbardziej uporządkowaną strukturę i dość zwięzłą. W innym przypadku rozdział może się nie udać. Lepiej zastosować papier nieco grubszy niż zwykła kartka papieru.
  
ale i tak efekt był u nas ciekawy 



Na filtrze do kawy barwy się ładnie rozszczepiają i widać, że w liściu zielonym, są też pozostałe barwniki. 

U nas widać to, ale nie tak ładnie jak być powinno  :) 
powinny być widoczne paski kolorów 

powtórzyliśmy później na innych kartkach, ale zdjęć nie mamy



Cząsteczki rozdzielanych związków- barwniki, różnią się wielkością, przez co prędkość ich poruszania się   po bibule jest inna - małe  poruszają się szybko, duże – powoli. Po pewnym czasie rozdzielają się i widać je jako prążki.  



Od żółtego koloru liści pochodzi określenie "złota polska jesień"